Փոքրիկ, բայց ակտիվ և զգոն տիբեթյան սպանիել շան ցեղատեսակը մեծ հավանության է արժանացել լեռնային Տիբեթում, որտեղ ծառայել է որպես ուղեկից և պահապան շուն: Նա հայտնի է իր խելացիությամբ, հեշտ խնամվող մաշկով և միշտ իր ընտանիքը՝ տան շրջակայքի բարձր հատվածներից հսկելու ցանկությունով:
Պատմությունը
Տիբեթյան սպանիելն Ասիայից եկած հին ցեղատեսակ է: Փոքրիկ շան արտահայտված դեմքը և առյուծանման մաշկի նկարագիրը գալիս է Չինաստանից և Տիբեթից:
Ասում են, որ բուդդիստ քահանաները, հայտնի որպես լամաներ, բազմացրել են այդ փոքրիկ շներին, որպեսզի նրանք ազդանշան տան, եթե ինչ-որ մեկը մոտենա մենաստանին: Իրենց վզին կապված հաստ կաշվե կապը և առատ մազերով ծածկված պոչը հիշեցնում են փոքրիկ առյուծների:
Բուդդայական խորհրդապաշտության մեջ առյուծները խորհրդանշում են Բուդդայի տարած հաղթանակը բռնության և հարձակումների դեմ, ուստի առյուծանման շները մեծ հայտնիություն էին ձեռք բերել այդ ժամանակ: Շներին որպես նվեր հաճախ տալիս էին դեսպաններին և այլ նշանավոր մարդկանց. կարող էին նաև այլ շների հետ նվիրել ի պատասխան: Այսպիսով`տիբեթյան շները մտան Չինաստանի և Ճապոնիայի արքունիք, որտեղ նրանք, անկասկած, խաչասերվեցին այլ փոքրիկ ասիական շների հետ: Այժմյան տիբեթյան սպանիելը, ճապոնական Չին և Պեկինեսը, հավանաբար, ունեն նույն նախնին:
Հաճախ, բուծվելով Տիբեթի գյուղացիների, հատկապես լամաների կողմից, այս ցեղատեսակի շներն ունեցել են տարբեր չափսեր: Ամենափոքր, ամենաարժևորված ձագուկները պահվել են մենաստաններում, որտեղ նրանք, հավանաբար, խաչասերվել են այլ, ավելի լավ տեսակների հետ և որպես նվեր դուրս բերվել Չինստանից:
19-րդ դարի վերջերին առաջին տիբեթական սպանիելը բերվել է Անգլիա տիկին ՄաքԼարեն Մորիսի կողմից: Ավելի շատ շներ ներմուծվել են 1920 թվականին բժիշկ Ագնես Գրեգի կողմից, ով էլ շներից մի քանիսին ուղարկել է իր մորը: Ցեղատեսակը հայտնի դարձավ, բայց իր դիրքը կորցրեց Անգլիայում՝ 2-րդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում: 1947 թվականին՝ որոշ հաջողակ բազմացումներից և ներմուծություններից հետո, այս ցեղատեսակը նորից սկսեց վերականգնել իր դիրքը Անգլիայում: 1958 թվականին ձևավորվեց սպանիելների միությունը, իսկ 1960 թվականին Անգլիայի շների ակումբը ընդունեց այդ ցեղատեսակը:
Բնավորության գծերը
Հավատարիմ և սիրալիր լինելով ընտանիքի նկատմամբ՝ սպանիելը մեկուսանում է անծանոթների ներկայությամբ, բայց երբեք ագրեսիա չի ցուցաբերում: Իրենց ժառանգականության համաձայն՝ նրանք կարող են լինել հիանալի պահապան շներ և կհաչեն՝ զգուշացնելով անսովոր երևույթների մասին:
Տիբեթյան սպանիելներն արագ են արձագանքում, հատկապես իրենց տերերի տրամադրությանը և զգացումներին: Չնայած սիրալիր պահվածքին՝ նրանք ինքնուրույն մտածողներ են և հաճախ չեն ենթարկվում, հատկապես, երբ մտածում են, թե քեզանից ավելի լավ գիտեն և որևե պատճառ չեն տեսնում անելու այն, ինչ Դուք եք ասում:
Թիբիները, ինչպես նրանց անվանում են, օժտված են սպորտային մեծ հատկություններով, ինչպիսին է, օրինակ, ճարպկությունը, բայց չեն սիրում այնպիսի վարժություններ, ինչպես, օրինակ, խորդուբուրդ տեղերով վազելը:
Իրենց փոքրիկ չափսը նրանց օգնում է հարմարվել յուրաքանչյուր տանը, փոքրիկ բնակարաններից մինչև մեծ տները, եթե շրջպատված լինեն մարդկանց ուշադրությամբ: Եթե նրանք իրենց տիրոջ մոտ չեն լինում, սիրում են գնալ բարձրադիր վայրեր, որտեղից կարող են տեսնել, թե ինչ է կատարվում իրենց շուրջ:
Այս շները, կարծես նմանվելով կատուներին, կարող են բարձրանալ կահույքի այնպիսի հատվածների վրա, որտեղից կարող են լավ տեսնել շուրջբոլորը:
Ինչպես շատ փոքրիկ շներ, նրանք ևս սիրում են լինել իրենց սեփական դիրքում և չեն սիրում, երբ մեկը վերահսկում է իրենց: Նրանք շատ խելացի են և կարող են հեշտ վարժեցվել, եթե օգտագործում եք համապատասխան խթանիչ միջոցներ, ինչպես գովասանքը, խաղերը և սնունդը:
Սննդակարգ
Խորհուրդ է տրվում 1-2,5 բաժակ բարձրորակ չոր կերակուր օրը 2 անգամ:
Հիշե՛ք՝ Ձեր շան ուտելու չափը կախված է իր քաշից, տարիքից, նյութափոխանակությունից և գործունեության մակարդակից: Շները անհատականություններ են, ինչպես մարդիկ, և նրանց անհրաժեշտ չէ ուտելիքի նույն քանակը: Պարզից էլ պարզ է, որ ակտիվ շունն ավելի շատ ուտելիք կպահանջի, քան՝ ոչ ակտիվը։
Թարգմանության հեղինակ՝ Թամարա Սարգսյան
