Բիգլ

Փոքր, կուռ և դիմացկուն. բիգլներն աշխույժ ուղեկիցներ են միաժամանակ և՛ երեխաների, և՛ մեծահասակների համար։ Նրանք ուրախ և զվարճանք սիրող են, բայց, լինելով որսորդական շուն, կարող են լինել համառ և համբերատար՝ կրեատիվ վարժեցման տեխնիկա պահանջող։

Նրանք երբեք ավելի երջանիկ չեն լինում, քան հետաքրքիր հոտի հետևելիս։ Իրականում այս շները հոտ որսացող են, հատկապես նապաստակների և ճագարների։ Նրանք մինչ օրս օգտագործվում են հենց այս նպատակով մի շարք երկրներում։

Ծագումը

Ցեղատեսակի ծագումն անորոշ է։ Մ․թ․ա․400 թ-ից պահպանված հունական փաստաթղթերում նկարագրվում է Բիգլի նման շուն, և հռոմեացիներն իրենց հետ Անգլիա են հավանաբար բերել նապաստակ որսացող շների և խառնել նրանց տեղական որսորդական շներին։

Ուիլյամ Նվաճողը 1066 թ-ի Նորմանդիայի նվաճման ժամանակ բերեց Տալբոտ(հիմա ոչնչացած) տեսակի որսաշանը Անգլիա։ Այս շները համարվում են Բիգլների և աղվես որսացող շների նախնիները, որոնք հենց իրենց պատմության սկզբում հայտնի դարձան Անգլիայում ։

Էդուարդ II-ի և Հենրի VII-ի կառավարման ժամանակ հատկապես փոքր շները՝ Գլով Բիգլներ անունով , շատ հայտնի էին։ Նրանք, ասում են, բավական փոքր էին` ձեռնոցների մեջ պահելու համար։ Նշվում էին նաև երգող շների մասին․այսպես էին անվանվում իրենց շեփորային ձայնի պատճառով։ Էլիզաբեթ I-ը պահում էր մի խումբ Փոքետ Բիգլների, որոնց հասակը 9 սմ էր։

Այս փոքր շները պատկերված են նկարներում կարճ ոտքերով և ընդգծված քթով։ Նրանց օգտագործում էին որսորդության համար, սակայն 1700-ականներին Անգլիայում մեծ ճանաչում ձեռք բերեց աղվեսի որսը, և բիգլներն այլևս նախընտրելի չէին, քանի որ ավելի մեծ աղվես որսացող շներ ընտրվեցին։ Եթե Անգլիայում, Իռլանդիայում և Ուելսում չլինեին ագարակատերերը, ովքեր պահում էին մի խումբ շների նապաստակներ և ճագարներ որսալու համար, այս ցեղատեսակը կոչնչանար։

1800-ականների կեսերին հարգարժան Ֆիլիպ Հանիվուդը Էսսեքսում՝ Անգլիայում, ձևավորեց մի խումբ, որոնք և համարվում են ժամանակակից Բիգլների նախնիները։ Պարոն Հանիվուդը զարգացնում էր որսորդական հմտությունները, ոչ թե արտաքինը, իսկ նրա ժամանակակից անգլիացի Թոմաս Ջոնսոնը պատասխանատու էր և՛ լավ արտաքինով, և՛ լավ որսորդական հմտություններով շների արտադրության համար։

Բնավորությունը

Այս շները նուրբ, քնքուշ և ծիծաղելի են։ Նրանք ձեզ կստիպեն ծիծաղել և ոչ թե լացել իրենց չարաճճի բնավորության պատճառով։ Այս ցեղատեսակի տերերը շատ ժամանակ են անցկացնում իրենց շներին խորամանկության հարցում անցնելու համար, սակայն ձախողվելու դեպքում հաճախ պարգևատրում են ուտելիքով շներին հնազանդեցնելու համար։ Ինչպես բոլոր շները, նրանք նույնպես պետք է սոցիալականցվեն վաղ հասակում՝ շփվեն տարբեր մարդկանց հետ, սովորեն տարբեր վայրերի, ձայների և փորձությունների։ Սոցիալականացումը կօգնի համոզվելու, որ ձեր ձագուկը կմեծանա լավ վարքով շուն։

Դժվար է դիմակայել այս շան մուգ դարչնագույն և նշաձև աչքերի նուրբ դյութանքին։ Նրանք ուրախ են, սիրելի և շփվող․ հատկանիշներ, որոնք լավ հարաբերակցվում են իրենց որսորդական բնույթին։ Նրանք շատ հաչացող շներ չեն, սակայն ունեն 3 տարբեր ձայնայնացում՝ մռնչոց, ոռնոց և կիսաոռնոց։ Կիսաոռնոցը նրանք օգտագործում են վիճաբանության ժամանակ կամ էլ, երբ հարևաններին 6։00- ին արթնացնելու ժամանակն է։

Փոքր շուն լինելու շնորհիվ բիգլները լավ լեզու են գտնում այլ շների և մարդկանց հետ ՝ նրանց բոլորին համարելով իրենց լավագույն ընկերները։

Այս շների ամենակարևոր բանն այն է, որ նրանք հոտ որսացող են։ Նրանց քիթն իրենց մարմնի ամենակարևոր մասն է, և նրանց գլուխները միշտ գետին են կռացած՝ որոնելով հետաքրքիր հոտ՝ հետևելու համար։ Նրանք ունեն մոտավորապես 220 միլիոն հոտառության ընկալիչ՝ համեմատած այն չնչին 5 միլիոնին, որն ունեն մարդիկ, ինչն էլ նրանց դարձնում է լավ որսորդ։

Հումորիստ Դեյվ Բերին մի անգամ նկարագրել է իր բարեկամների շանը որպես «քիթ ոտքերով» ։ Դուք կարող եք տեսնել նրա քիթը գործի մեջ օդանավակայաններում ամբողջ երկրում։ 1984թ-ին Ամերիկայի Գյուղատնտեսության նախարարությունը որոշեց օգտագործել Բիգլներին՝ արգելված սնունդ Ամերիկա ներկրելը կանխելու համար Լոս Անջելեսի միջազգային օդանավակայանում։ Քանի որ նրանք փոքր են, ընկերասեր և հաճելի, չեն վախեցնում այն մարդկանց, ովքեր վախենում են շներից։ Նրանց կարող էին վարժեցնել սննդի հատուկ հոտը ճանաչելու համար, եթե դրանք մաքսանենգ չեն, երբ անցնում են դրանց կողքով։

Այսօր այս շների բրիգադը հսկում է ուղեբեռերի հաստատման կետերն ավելի քան 20 միջազգային օդանավակայանում։ 

Այս ցեղատեսակի շները կարող են իրենց լավ դրսևորել նաև բնակարաններում, եթե նրանց տերերն ամեն օր ցանկացած եղանակին նրանց տանեն զբոսանքի։ Նրանք շատ վարժությունների կարիք ունեն, ամեն օր գրեթե մեկ ժամ, եթե հնարավոր է ։ Եթե նրանք միայնակ մնան և առանց վարժեցվելու, կդառնան վնասակար։

Սննդակարգ

Խորհուրդ է տրվում 3/4-1,5 բաժակ բարձրորակ չոր կերակուր օրը 2 անգամ:

Հիշե՛ք՝ Ձեր շան ուտելու չափը կախված է իր քաշից, տարիքից, նյութափոխանակությունից և գործունեության մակարդակից: Շները անհատականություններ են, ինչպես մարդիկ, և նրանց անհրաժեշտ չէ ուտելիքի նույն քանակը: Պարզից էլ պարզ է, որ ակտիվ շունն ավելի շատ ուտելիք կպահանջի, քան՝ ոչ ակտիվը։ 

Թարգմանությունը՝  Մելանյա Կիրակոսյանի