Բորդեր Կոլի

Բորդեր Կոլի ցեղատեսակն առաջացել է ոչխարների հոտը հավաքելու և կառավարելու համար՝ Շոտլանդիայի և Անգլիայի միջև գտնվող լեռնային սահմանում։ Նա հայտնի է իր տպավորիչ հայացքով, որով կարողանում է կառավարել իր հոտը։ Կոլին անսպառ էներգիայով, տոկունությամբ և աշխատուժով շուն է, որը նրան դարձնում է եզակի «հովիվ»։ Նա այսօր էլ ամբողջ աշխարհում ծառայում է որպես արածացնող շուն ագարակներում և ֆերմաներում։ Բարձր պատրաստվածությամբ և խելացի Բորդեր Կոլին աչքի է ընկնում շների համար նախատեսված մի շարք խաղերում, ներառյալ՝ հնազանդության, օդային գնդակների, ճարպկության, հետևելու և թռչող սկավառակների մրցությունները։ 

Պատմությունը 

Շոտլանդիայի և Անգլիայի միջև եղած լեռնային սահմանին հովիվ շները դարձան ամենաարժեքավոր բանը, որ հովիվները կարող էին ունենալ, և ամենաաշխատունակ շները բազմանում էին միասին։ Տեսակը տարբեր էր՝ կախված տարածքից և աշխատանքից, որ յուրաքանչյուր շրջան պահանջում էր։ Այս պահապան շները կապված էին հատուկ շրջանների հետ և աստիճանաբար նրանց սկսում են ճանաչել որպես Ուելսի հովիվ շներ, Հյուսիսային Հովիվ շներ, Լեռնային Կոլիներ և Շոտլանդական Կոլիներ։ Բորդեր Կոլիի անունը ցույց է տալիս անվան շոտլանդական ակունքները։ Կոլի բառը վերաբերում է հովիվ շներին, որը առաջացել է շոտլանդական բարբառից։ 1860 թ-ին այս շոտլանդական հովիվ շները ցուցադրվել են Անգլիայում երբևէ կազմակերպված շների 2-րդ ցուցադրության ժամանակ։ 

Բալմորալ ուղևորության ժամանակ Վիկտորյա թագուհին տեսնում է նրանց և հետաքրքրություն ցուցաբերում այս ցեղատեսակի նկատմամբ։ Լոյդ Փրայսն առաջինն էր, ով սկսում է հովիվ շների բուծումը ։ 1876թ-ին նա 100 ուելսական հովիվ շուն է բերում Լոնդոնի Ալեքսանդրիա պալատ ցուցադրության համար։ Լայվստոք ամսագիրը նկարագրում էր շներից ոգևորված ներկաների զարմանքը, որն արտահայտվում էր ձեռքերի շարժումների և սուլոցների միջոցով։ 

Այսօր Բորդեր Կոլին հայտնի է որպես եզակի հովիվ շուն։ Ցեղատեսակի ամենակարևոր ունակությունը դրդում է շատ սիրողների խրախուսել նրանց բազմացումը միայն աշխատանքային, այլ ոչ թե կառուցվածքային չափանիշներով։ 1995 թ-ի հոկտեմբերի 1-ին Կոլին ճանաչվել է Ամերիկյան Շների Բուծման ակումբի կողմից։ 

Եթե երբևէ ձեզ բախտ է վիճակվել տեսնել, թե ինչպես է նա արածեցնում հոտը, կարելի է ասել՝ դուք ականատես եք եղել հրաշալի արհեստագործին աշխատանքի ժամանակ։ Երբ նա մոտենում է հոտին, ի պատասխան հովվի հրամանին՝ իր խորաթափանց հայացքով, հմուտ վարվելակերպով ուղղորդում է հոտը այն կողմ, որը հովիվն է ցանկանում։ Այս տեսարանը շատ ոգեշնչող է։ 

Առանձնահատկությունները

Բորդեր Կոլին՝ միջին չափի 13-20 կգ քաշով շունը, ունի հսկայական քանակությամբ էներգիա և տոկունություն, դիմացկունություն, որը զարգացել է, երբ նա աշխատել է շոտլանդական լեռնային խորդուբորդ սահմանի բլուրներում և հովիտներում՝ երբեմն վազելով ավելի քան 50 մղոն ամբողջ օրվա ընթացքում։ Երբ խոսքը գնում է իդեալական աշխատող շան մասին, ավելի լավ տարբերակ չեք գտնի։ Եթե նրա էներգիայում կա մութ կողմ, ապա այն ի հայտ է գալիս, երբ նրան տանում են մի ընտանիք, որը նրան չի հասկանում։ Նա քնքուշ ու անբան շուն չէ ու չի սիրում նրբություններ։ Կոլին ցանկանում է աշխատել։ Նրա մեծ էներգիային ու տոկունությանը հետևելը կարող է հոգնեցնող լինել, նույնիսկ զայրացնող այն տերերի և ընտանիքների համար, ովքեր ցանկանում են հանգիստ շուն։ 

Նա պետք է իր առջև դրված խնդիր ունենա՝ լինի դա հոտ արածեցնելը, թե այլ շների հետ սպորտում մրցելը։ Բորդեր Կոլին հրաշալի շուն է միասին ապրելու համար։ Նրա հնազանդ բնավորությունն ու խելքը դարձնում են նրան հեշտ վարժեցվող։ Նրանք զգայուն են և, ըստ այս շների հետ լավ ծանոթ մարդկանց, ունեն անսովոր կարողություն՝ հասկանալ այն ամենն, ինչ ցանկանում եք նրանց ասել, մինչ ձեր ասելը։ Եթե նա վաղ հասակում բավականին լավ սոցիալականացվել է, ապա հեշտ կվարժվի ցանկացած ապրելակերպի, որը պահանջում է մտավոր և ֆիզիկական վարժություններ։ Բորդեր Կոլին նրանց համար է, ովքեր ակտիվ են և հետաքրքրված են շների սպորտով։ Ճիշտ վարժանքների դեպքում այս ցեղատեսակն աչքի կընկնի յուրաքանչյուր գործունեությունում, որը նա կփորձի։ Ընտանիքը կամ տերը, ով ցանկանում է լավ սոցիալականացնել ու վարժեցնել այս հրաշքին, կգտնի նրա մեջ հոգեհարազատ, զգայուն ու խելացի մեկին։ 

Բնավորությունը

Բորդեր Կոլին ծայրաստիճան զգայուն է, պատասխանատու, նույնիսկ թվում է՝ կռահում է ձեր յուրաքանչյուր ցանկություն։ Աշխատասեր Կոլին, ով ձգտում է մտավոր և ֆիզիկական զարգացվածության, պետք է ճիշտ ուղղությամբ օգտագործի իր Էներգիան, հակառակ դեպքում կհնարի իր սեփական խաղերը և դժվար կլինի նրա հետ ապրելը։ 
Նա կարող է հավաքել այն ամենն, ինչ շարժվում է, ներառյալ երեխաներին, ավտոմեքենաները, մարդկանց՝ մոտոցիկլետների վրա, կատուներին, սկյուռիկներին։ Նա կարող է իրական խնդիր դառնալ, եթե նրան թողնեք թափառել շրջակայքում․ապահով ցանկապատներով այգին կարևոր է։

 Երեխաների աղմկոտ խաղերը կարող են խթանել չարաճճիի հետևողական բնազդը և ստիպել նրան կծել, հաչալ կամ հրել։Ամաչկոտությունը կանխելու համար, նրան վաղ հասակում պետք է սոցիալականացնել։  Բորդեր Կոլին սովորաբար չի թափառում, սակայն նրա խելքն ու հետաքրքրասիրությունը կարող են նրան դարձնել թափառական արտիստ։ 
Առողջ շուն ունենալու համար երբեք մի՛ գնեք ձագ անպատասխանատու բազմացնողից կամ կենդանիների խանութից։ Փնտրեք  հարգարժան բուծողի, ով նախապես ստուգում է, թե արդյոք ձագերին որևէ ժառանգական հիվանդություններ չեն փոխանցվել, և որ նրանք ունենան հուսալի բնավորություն։
 

Սննդակարգ
Խորհուրդ է տրվում 1-2,5 բաժակ բարձրորակ չոր կերակուր օրը 2 անգամ:

Հիշե՛ք՝ Ձեր շան ուտելու չափը կախված է իր քաշից, տարիքից, նյութափոխանակությունից և գործունեության մակարդակից: Շները անհատականություններ են, ինչպես մարդիկ, և նրանց անհրաժեշտ չէ ուտելիքի նույն քանակը: Պարզից էլ պարզ է, որ ակտիվ շունն ավելի շատ ուտելիք կպահանջի, քան՝ ոչ ակտիվը։